Түүхэн дурсгалт байшин барилгуудыг нураана гэж Ерөнхий сайд У.Хүрэлсүх тэргүүтэй манай Засгийн газар гэнэт л яриад эхэлсэн. Төв номын сан, Төрийн ордон, Төв музей, Драмын театр, Дуурийн театр, Занабазарын музейг нураах юм байх. Цаашлаад Улсын их дэлгүүр, МУИС-ийн байшинг нураах нь л дээ. Анхандаа ч нураах тухай яриаг улс төрийн янз бүрийн үйлдлээ далдалж, анхаарал сарниулж, ажил хийсэн дүр харуулдаг өнөөх пиар гээч нь юм байх гээд тоосонгүй. Дээрх барилгууд соёлын өвд бүртгэгдчихсэн, хэн дуртай дарга нь нурааж устгаад байх ёсгүй юм байна.
Тэгсэн нээрээ нураах, буулгах нь үнэн болоод явчихлаа. Өчигдрөөс эхлээд өнөөх барилгуудыг нураах тендер шалгаруулах юм болов. Монгол ийм хурдан тендер зарлагдаж, шийдэгдэж байсныг дуулаагүй. Ерөнхий сайд, Боловсролын сайдтайгаа Соёлын өвийн тухай хууль энэ тэрийг ч үл тоон ийм юм хийгээд байхаар энэ улсад хууль дүрэм журам гэж байна уу. Дээрх хуулийн 47дугаар зүйлийн 47.1.1-т соёлын биет өвийг сэргээн засварлахад анхны төрх, хийц бүтээцийг хадгалж үлдээх, 47.1.2-т аюулгүй, удаан хугацаанд хадгалах нөхцөлийг хангах гэсэн заалт байдаг. Энэ хуулийн зүйл, заалтыг Засгийн газар шууд зөрчлөө. Ингэхээр Улаанбаатарт хуучны гэх юм үлдэх үү. Төв музейн барилгыг нураагаад оронд нь нэг том байшин бариад бүх музейг аваачиж оруулчихаад бусад музейн барилгуудыг дараа нь нурааж, газрыг нь өөрсдөө авах нь гэж иргэд хардаж байгаа.
Европоор дүүрэн хэдэн зууны настай барилгууд байдаг. Манайд 1905 онд оффисын зориулалтаар баригдсан намхан байшин баригдсаныг эс тооцвол нэг их урт удаан настай барилга хуруу дарам цөөн. Нарийн яривал тавин оноос л хотжиж эхэлсэн улс. Одоо Ерөнхий сайдад ад үзэгдээд байгаа хуучны барилгууд загвар шийдлээрээ, элээсэн он цагаараа манай хотын хэв маягийг хадгалдаг. Европын барилгуудын хажууд манай энэ хэдэн хуучин барилгууд насжилтын хувьд нялх хүүхэд л гэсэн үг. Харин чанарын шаардлага хангахааргүй болсон гэж үзэж байгаа бол авч үлдэх олон арга байдаг. Хүчитгэлийн ажлууд хийж авч үлддэг юм байна. Дэлхийд бэлээхэн туршлагууд байна гэсэн үг. Хамгийн тод дурддаг жишээ бол Лондон. Лондонд хуучны тэр барилгыг л очиж үзэх гэж жуулчид зорьдог. Нүүрийг нь үлдээгээд ар талд нь шинэчлэлт засвар үйлчилгээ хийдэг арга байдаг. Эсвэл хуучин нүүрний цаана шинийг барих нь ч бий. Европын чулуун байшингуудын дэргэд манай тэр барилгууд шавар тагз, модон амбаар гэх нь холгүй зарим нь хэлж байна. Тэгвэл мод байтугай шавар тагзыг хуучин өнгө төрхийг нь хадгалан аюулгүй байдал талаас нь сэргээн засварлаж болдог аж. Pisa хэмээх алдарт цамхаг далийгаад эгээл унах нь гэлтэй болсон ч италичууд яг тэр далийсан хэвээр нь сэргээн засварлажээ. Учир нь тэр түүх өгүүлж буй, тэр улсын өв соёл юм. Жуулчид тэр далий цамхагийг сонирхох гэж хэдэн саяараа очдог. 1783 онд баригдсан Питерийн Маринскийн театр тоосгон барилга одоо ч хэвээрээ. Парисын дарь эхийн сүм шатахад дэлхийгээрээ нэг халаглан харамссан ч сэргээн зассан.
Хүн төрөлхтний томоохон өв соёл гэж үзсэн учраас сэргээн засварлах мөнгө дорхноо цугласан. Хэн ч уриалаагүй, шаардаагүй байхад шүү. Тийм атал бид улсынхаа нийслэлийн өнгө төрх, түүхийг агуулдаг хэдхэн барилгаа нураана гээд сууж болох уу. Дуурь бүжгийн эрдмийн театрын барилга, Улсын драмын эрдмийн театрын барилгуудыг муудсаныг нь гайхаад л байх юм. Мэргэжлийн хүмүүсийн хэлж байгаагаар бол энэ барилгуудыг засч янзлахад л болох юм байна. Өнөө маргаашгүй, нурж унахаар байдалд хүрээгүй гэх.
Хэн дуртай нь нэг шөнө бодож хоноод Улаанбаатарын хуучин дурсамж, ой санамжийг маргааш нь нураагаад хаячихъя гэж сэрэх нь үнэхээр солиорол. Манай Засгийн бодлого ер нь нэг иймэрхүү дээ. Байсхийгээд л бодлогогүй, дур зоргын шийдвэр гаргадаг. Хятад руу хөлөөр нь мал гаргана гэснээ хоёр хоноод больчихно, хувийн өмчийг төрд хурааж авах нь цагаандаа гарлаа. Шууд л нэг өглөө баахан хамгаалагч дагуулж очоод л хамаг юмыг нь лацдаад төр авлаа л гэсэн. Ямар ч тооцоо судалгаа байхгүй. Хүнд таалагдах, бусдад гоё харагдах гэсэн өчүүхэн бодол нь ийм байдалд хүргэдэг. Тухайн улстөрчийн популизм нь эцэстээ улс орноо сүйрүүлдгийг бид мэднэ. Улсаараа тоглоно, нийслэлээрээ тоглоно. Хүнд гоё харагдсанаараа сайхан амьдардаггүй. Аль гоё сайхан дүртэй зовж зүдэрсэн, аз жаргалгүй амьдралыг хэлж барахав. Улаанбаатарт нураах байшин бий юу гэвэл бий. Зөвшөөрөлгүй барьсан барилгууд, төлөвлөлтгүй барьсан Хурд I, II, Баянмонгол, Маршал таун, Ривер гарден, Кинг таур гэсэн ширэнгэн ой шиг барьсан барилгуудын хүн амьдрах зай бөглөсөн хэсгүүдийг нураах хэрэгтэй. Машин орж гарах нь бүү хэл явган хүн зөрөх боломжгүй цементэн ширэнгүүд барьчихсан. Дуурь, Драмын барилгуудыг зарим нь Оросын нэг тосгоны клубийн дайтай, Оросын театруудын жижигрүүлсэн хувилбар гэж ирээд л муулах хүн мэр сэр байна. Тэглээ гээд эдгээр байшингуудыг буулгах мөнгө ер нь байна уу. Тийм багтаж ядсан баян улс юм бол тэр их мөнгөөрөө сургууль, цэцэрлэгээ барь л даа. Зураг төсөл, байшин нураахаар баахан мөнгө гаргадаг, яг барих дээрээ тулахаар мөнгөгүй гээд тас зогсчихно. Нийслэлийг хот болгодог хамаг ой дурсамжийг нураагаад хаячихаар хуучин Улаанбаатараас утаа, түгжрээ, эсгий гэрээ л өвлүүлж үлдээх нь үү.
Хархориноос хойш түүхэндээ анх удаа сая гаруй хүнтэй хоттой болсон. Одоо хотын түүхийн үнэт өв болсон барилгуудаараа оролдохоо больё оо, Ерөнхий сайд аа. Түүхийн дурсгалт барилгуудыг нурааж байж МАН өөрөө нуран үгүй болох вий дээ.
Д.Мөнгөндалай
Эх сурвалж: Өдрийн сонин
